مشکل اعتیاد یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های جامعه است که هر فردی در خانواده، نزدیکان و دوستان با فرد معتاد مواجه شده است. بر اساس یافته‌های علمی کسی که مواد مخدر مصرف می‌کند طبیعتاً معتاد نیست و ممکن است فردی به‌صورت تفننی و یا به خاطر فرار از مشکلات یا حتی راهکاری برای آرامش به مواد مخدر پناه برده باشد. درواقع برای اینکه فرد مصرف‌کننده مواد مخدر معتاد شناخته شود باید علائم روحی و جسمی که ازنظر علمی اثبات‌شده مانند وسوسه، خماری و غیره را داشته باشد. البته باید توجه داشت که افراد با شناخت صحیح و اصولی این عوامل می‌توانند به فرد مصرف‌کننده مواد برچسب معتاد بزنند و بهتر است برای شناخت بهتر و تشخیص صحیح از تجربیات افراد متخصص و کارشناس در این زمینه استفاده کنند.
طبق تعریفی که انجمن روانشناسان امریکا ارائه داده است شخصی که با استفاده از مواد مخدر يا مشروبات الکلی در یک دوره ۱۲ ماهه منجر به بروز حداقل سه مورد از علائم زیر شده باشد به بیماری اعتیاد مبتلا شده است:
1- تلورانس یا مقاوم شدن بدن
مقاومت اصولاً به دو شکل ظاهر می‌شود: اول نیاز به استفاده هر چه بیشتر و با دوز بيشتر از مصارف قبلي مواد مخدر برای حفظ تأثیر و كسب نشئگی روزهای اول و سپس کاهش تأثیر مواد مخدر به علت استفاده طولانی‌مدت از آن‌ها.
2- وسوسه مصرف مواد مخدر
تمامي فکر و ذکر و دغدغه اصلی معتادان این است که بتوانند تجربه نشئگی را که دربار اول مصرف مواد مخدر به دست آورده‌اند را مجدداً تکرار کنند و به همین دلیل زمان زیادی از عمر خود را صرف تهیه و مصرف مواد می‌کنند.
3- افزایش مصرف مواد مخدر
یکی دیگر از علائم اعتیاد به مواد مخدر استفاده از مقادیر بیشتر یا مصرف طولانی‌تر مواد مخدر مصرفي برای رسیدن به نشئگی روزهای اولیه مصرف است.
4- از دست دادن كنترل در میزان مصرف مواد مخدر
معتادان معمولاً برای کاهش میزان استفاده از مواد مخدر یا ترك و کنترل میزان مصرف مواد تلاش می‌کنند؛ آن‌ها بارها و بارها واقعاً تصميم می‌گیرند و عزم خود را جزم می‌کنند که اعتیاد خود را ترك کنند اما نمی‌توانند. چراکه بیماری آن‌ها حالت مزمن و کهنه پیداکرده است و آن‌ها اراده و قدرت تصمیم‌گیری و کنترل استفاده از مواد مخدر را ازدست‌داده‌اند.
5- ادامه مصرف باوجود عواقب آن
فرد معتاد باآنکه می‌داند مصرف مواد چه پیامدهایی برايش به همراه دارد بازهم بیشتر وقت خود را صرف تهیه و مصرف مواد می‌کنند.
6- خماری
درنهایت شناخته‌ترین نشانه اعتیاد خماری است که بسیاری از افرادی که در نزدیکان و دوستان خود با افراد معتاد مواجه شده‌اند با علائم آن تا حدودی آشنا هستند.
نشانه‌های خماری چیست؟
از آنجائي كه مغز یک فرد معتاد نمی‌تواند مواد شیمیایی لازم جهت انتقال پیام‌های عصبی که موجب به وجود آمدن احساس رضایت و کنترل می‌شود را تولید کند، معتادان از عوارض خماری رنج می‌برند. نشانه‌های خماری تغییرات جسمی یا روحی دردآوری هستند که در صورت نرسیدن موادی که بدن فرد معتاد به آن‌ها عادت کرده است، رخ می‌دهند. با توجه به نوع ماده مخدری که فرد معتاد مصرف می‌کند نشانه‌های خماری می‌تواند ظرف مدت چند ساعت از زمان نرسیدن مواد به بدن شروع شود و تا چندین روز و در مواقعی چند هفته یا حتی چند ماه ادامه پیدا کند.
نوع و ميزان خماری بسته به نوع ماده مخدر مصرفي متفاوت است. تریاک، الکل و آرام‌بخش‌ها خماری شدیدی در بدن ایجاد می‌کنند که می‌تواند خطرناک و حتی کشنده باشد. مواد دیگری همچون کوکايین، ماری‌جوانا و قرص‌های روان‌گردان یا اکستازی (قرص اکس) نیز در فرد معتاد نوعی خماری آزاردهنده ایجاد می‌کند اما این نوع خماری جان فرد معتاد را تهدید نمی‌کند. شکل و حالت خماری افراد نیز با یکدیگر تفاوت دارد و بستگي به شرايط جسمي و روحي افراد دارد. اگر تصمیم به قطع مصرف مواد مخدر یا الکل دارید به شما توصیه می‌شود که حتماً با پزشک یا مشاور مشورت کنید.
حتما بخوانید: معتاد واقعی کیست؟
عوارض جسمی خماری
- عرق کردن
- افزایش ضربان قلب
- گرفتگی عضلات
- احساس فشار در قفسه سینه
- تنگی نفس رعشه
- لرزش بدن
- دل‌آشوبی یا تهوع استفراغ
- اسهال
عوارض روحی- روانی خماری:
- اضطراب
- تشویش و نگرانی بی‌قراری
- بدخلقی یا کج‌خلقی
- بی‌خوابی و سردرد
- نداشتن تمرکز کامل
- افسردگی
- انزوای اجتماعی
عوارض خطرناك خماری
مشروبات الکلی و آرام‌بخش‌ها بيش از استفاده از دیگر مواد باعث خماری خطرناك می‌شوند. متوقف کردن ناگهانی و یک‌باره الکل و آرام‌بخش‌ها می‌تواند به سکته مغزی یا حمله قابي منجر شود. دستورات پزشکی برای سم‌زدایی می‌تواند عوارض خطرناك خماری را به حداقل برساند. عوارض خطرناك خماری عبارت‌اند از:
- صرع شدید
- حمله قلبی
- سکته مغزی
- انواع توهم هذیان‌گویی
در انتهای این مقاله ذکر این نکته ضروری است که تشخیص اعتیاد و بررسی عوامل ذکرشده باید با مشورت و نظر مشاوران و افراد متخصص در این زمینه باشد تا با شناخت صحیح و حتی ریشه‌یابی علل گرایش افراد به سمت مواد مخدر برای اقدامات ضروری و حتی پیشگیرانه اقدام کرد.
